Hasan Sabbah kimdir? Bu sıralar bu sorunun çokça sorulduğunu düşünerek bu yazıyı yazmaya karar verdim. Kimdir bu İsmaililerin efendimiz diye hitap ettiği, Alamut kalesinin fedaisi olan adam? Hasan Sabbah, Haşhaşi grubunun kurucusu ve aynı zamanda lideridir. Kurucu olduğu bu grubun üyeleri ona derin bir sevgi ve saygı bağıyla bağlıdır.
Bu Yazımızda Neler Var :
Hasan Sabbah Kimdir?
Hasan Sabbah, düşünülene göre 1046-1047 yılları arasında Kum şehrinde dünyaya gelmiştir. Asıl ismi Hasan Sabbah olmayıp oldukça uzun bir ismi bulunmaktadır. Soy olarak hımyer adlı kabileye mensuptur. Babası tarafından bizzat eğitilen Hasan Sabbah, Mantık, matematik, felsefe ve kelam gibi alanlarda oldukça iyi bir eğitim almıştır.
Bu eğitimleri sırasında henüz 7 yaşında iken babasına din adamı olmak istediğini söyler ve bunun üzerine babası eğitim alması ve iyi yetişmesi için onu dailerin merkezlerinden olan Rey’e gönderir. Gittiği yer olan Rey’de Ömer Hayyam ile birlikte derslere girdiği söylensede bu söylem biraz gerçek dışıdır. Bu bilginin dışında çok iyi bir alim olan Muvvafik Nişaburi’nin derslerine katılmış olduğu gerçek olarak teyit edilir.
17 yaşına geldiği zaman Hasan Sabbah, İslam dinini sorgulamaya başlamış ve bu sırada İsmaililik ile tanışmıştır. Bu yeni mezheple tanıştıktan sonra Fatımi davasını kabullenmiş ve üstlenmiştir. Hasan Sabbah, İsmaililik ile tanışmasına Emire Zarrab adlı kişinin vesile olduğunu söylemektedir.
Hasan Sabbah kimdir? Adlı konudan kısaca bahsettiğimize göre gelelim Hasan Sabbah’ın yaptığı icraatlara. Hasan Sabbah, İsmaililik hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak ve eğitim alabilmek için Mısır’a gider. Yolculuğu esnasında propagandalar yaparak Azerbaycan’a ve ardından Silvan’a ulaşır. Silvan’da Sünni alimlerin üstünlüğünü reddetmesi üzerine şehrin kadısı tarafından şehirden kovulur.
Bu kovulma olayından sonra Hasan Sabbah, Fatımi halifesi ile görüşmek ve konuşmak üzere Mısıra doğru gider. Kaynaklarda bulunan farklı görüşler sebebi ile Fatımi halifesi ile görüşüp görüşmediği tam olarak bilinmemektedir.
Hasan Sabbah kimdir? Diye merak edenler aynı zamanda Hasan Sabbah Türk mü? Diye de merak etmektedir. Hasan Sabbah’ın rivayete göre Yemen kökenli olduğu bilinmektedir.
Alamut Kalesi
Hasan Sabbah, Alamut için yola çıktığı sırada o bölge Sultan Melikşah’ın isteği üzerine Alev-i Mehdi adlı kişi tarafından yönetilmekteydi. Ama Hasan Sabbah, Alamutu ele geçirmeyi kafasına koymuştu ve bunun için dağları aşmıştı. Alamut kalesini kolay ele geçirebilmek adına Hasan Sabbah, karşı tarafın askerlerini, gönderdiği ajanlar tarafından İsmaililiğe çekmiştir.
Bu ajanları fark eden Alev-i Mehdi, kendisi de İsmaililiği kabul etmiş gibi davranarak ajanları tespit etmiş ve ardından kale kapılarını kapatmıştır. Bunun üzerine Hasan Sabbah yeni bir plan yaparak Alamut Kalesine gizlice girmiş ve Dehhuda adını kullanarak kimliğini gizlemiştir.
Bir süre kalede yaşayan Hasan Sabbah, yavaş yavaş etrafındakilerin İsmaililiği kabul ettiğini görmüştür. Kaleyi yöneten Alev-i Mehdi ise bu durumunu fark ettiğinde artık yapacağı bir şey kalmamıştır.
Hasan Sabbah Alamut Kalesi
Rivayetlere göre Hasan Sabbah, Alamutu aldıktan ve oraya yerleştikten sonra tam 34 sene boyunca kaleden hiç ayrılmamıştır. Odasından bile ancak bir iki kez çıktığı söylenmektedir. Kale ele geçirildikten ve hakimiyet sağlandıktan sonra etraftaki kasabalarda ve kalelerde de denetim sağlanmıştır.
Hasan Sabbah kimdir? Hasan Sabbah Alamut kalesini aldıktan sonra Kalenin yöneticisi ve Haşhaşilerin çok saygı duyduğu lideri olmuştur. Ayrıca İsmaili mezhebini yaymayı da kendine bir borç bilmiştir.
Şimdi size Sultan Sencer’e gönderilen hançer ve nottan bahsedelim. Sultan Sencer döneminde İsmaililer oldukça sıkıntı çekmiş ve yapılan katliamlardan dolayı oldukça azalmaya başlamışlardır. Bunun üzerine Hasan Sabbah, saldırıları durdurması adına birçok kez elçi göndermiştir. Ancak bu elçilerin hiçbiri sultan tarafından kabul edilmemiştir.
Elçilerinin hepsinin geri çevrildiğini gören Hasan Sabbah, bir plan yapar ve sultanın hizmetçilerinden birine bıçak ve para gönderir. Bu hizmetçi, sultan uyuduğu vakit bıçağı yatağının yanına yerleştirir. Sabah bıçağı gören Sencer endişelenir ve bu işin araştırılmasını söyler.
Bu sırada Hasan Sabbah, bir elçi ve not gönderir, notta “Eğer ben Sultanın iyiliğini düşünmeseydim, sert yere konmuş olan o bıçağı onun yumuşak göğsüne saplatırdım” yazmaktadır. Bu hadise üzerine Sultan gerçekten öldürüleceğinden korkar ve Hasan Sabbah ile anlaşma yapar.
Alamut Kalesi haşhaşilerin eline 1090 yılında geçmiştir. Bunun ardından kale birçok kere başkaları tarafından alınmaya çalışıldı ise de hiçbiri başarılı olamamıştır. Kalenin alınmasından 250 sene sonra Moğol istilası tarafından kalenin, Haşahaşilerin elinden alındığı bilinmektedir.
Haşhaşileri Kim Yıktı?
Hasan Sabbah kimdir? diye merak edenlerin büyük bir çoğunluğu Haşhaşileri kim yıktı? diye de merak etmektedir. Bu yıkılmaz, durdurulmaz gibi görünen grubun sonu nasıl ve kim tarafından getirilmiş olabilir?
Haşhaşiler yıllarca terör ve vahşetin diğer adı olmuşlardır. İsmaililiği yayma adına yaptıkları kötülüğün ve caniliğin haddi hesabı yoktur. İnsanlara bu mezhebi sevgi ile yaymak yerine korku ile yaymayı ve hükmetmeyi tercih etmişlerdir.
Kutsal mekanları olan Alamut Kalesi, XI. ve XIV. yüzyıllarda halktan hükümdara kadar herkesin korkulu rüyası olmuştur. Haşhaşilerin sonu 1256 yılında Moğol Hükümdarı Hülagü tarafından getirilmiştir.
Hasan Sabbahın Ölümü
Hasan Sabbah nasıl öldü? diye merak edenler vardır aranızda, biri tarafından öldürüldüğü yalanına herkes inanmak istese de Hasan Sabbah 90 yaşında hastalık ve yaşlılık sebebi ile ölmüştür. 90 yaşına geldiğinde hastalığının ilerlediğini fark eden Hasan Sabbah, hemen bir vasiyet hazırlamıştır.
Bu vasiyette Ardistani adlı adamını propagandanın başına geçirir. Ardından da başka bir adamını halef olarak tayin eder. Bu vasiyetinden kısa bir süre sonrada 23 Mayıs 1124’te hayatını kaybeder. Cenazesi Alamutun yakınlarında olan bir kabre gömülür. İsmaililer tarafından bu kabir sık sık ziyaret edilmiştir, daha sonra kabir Moğollar tarafından yıkılmıştır.
Hasan Sabbah ve İdeolojisi
Hasan Sabbah kimdir? adı altında bahsedeceğimiz bir diğer konusu ise onun kim olduğunu en rahat şekilde anlayabileceğimiz sıkı sıkıya sarıldığı ve bu uğurda acımasızlaştığı ideolojisidir. Ölümünün ardından, arkasında çok güçlü ve silahlı bir örgüt bırakmıştır. Sadece bulunduğu yer olan İran’da değil Ortadoğu’nun tamamında korkulan bir siyasi güçtür bu örgüt.
Keskin zekası ve güçlü hitabetiyle geniş kitleleri etkilemeyi başaran Hasan Sabbah, kurduğu örgütün temellerini çok sağlam atmıştır. Edebi kişiliği de bulunan Hasan Sabbah birçok eser yazmıştır ancak bu eserler Moğol istilasından sonra kötü din diye görülmüş ve yakılmıştır.
İdeolojisi açısından katı kurallar getirmiş olan Hasan Sabbah, Alamut Kalesini aldıktan sonra kurduğu düzene aykırı olan kimseye acımamış, merhamet göstermemiştir, hem adaleti hem de diktatörlüğü ile ün salmıştır. Hasan Sabbah, davasına o kadar sıkı sıkıya sarılmıştır ki bu uğurda oğlu olan Hüseyin Sabbah’ı kendine muhalif olduğunu düşünerek öldürtmüştür.
Hasan Sabbah, Türk-İslam tarihi için önemli bir şahsiyet ve tarihin akışını değiştiren dini bir liderdir. Suriye, İran ve Irak’ta ciddi izler bırakmıştır.
Editör tavsiyesi: Kimdir Kategorisinde yer alan ünlü bir isim (Beyruni) Biruni Kimdir?